مدیر نشر ثالث: شرایط چاپ کتاب نویسنده معروف با جوان فرق می‌کند
در پرونده‌ای که با عنوان «شرایط ناشران برای انتشار داستان ایرانی» آغاز کرده‌ایم، در تلاش هستیم تا به شرایط ناشران برای انتشار داستان ایرانی بپردازیم. در همین راستا در سومین گفت‌وگو این پرونده به سراغ محمدعلی جعفریه، مدیر انتشارات ثالث رفته‌ایم؛ انتشاراتی که یکی از شناخته‌ترین واحدهای نشر در حوزه ادبیات داستانی است.
کتاب‌های منحصر به فرد را منتشر می‌کنیم
محمدعلی جعفریه در توضیح شرایط نشر داستان ایرانی در این انتشارات به ایبنا گفت: ما در نشر ثالث روند مشخصی برای چاپ داستان بلند، رمان و داستان کوتاه داریم. در این پروسه، نویسنده باید پرینت کاغذی اثر را همراه با فرم انتشار به دفتر نشر تحویل دهد تا کتاب در نوبت بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: بعد از اینکه اثر تحویل دفتر نشر داده شد، کتاب توسط دبیر آن بخش و کارشناسان آن حوزه بررسی و وضعیت آن به نویسنده اطلاع داده می‌شود. در گام بعدی و در صورت تایید دبیر، نوبت به مرحله قرارداد می‌رسد و ما از نویسنده دعوت می‌کنیم تا برای عقد قرارداد به انتشارات بیاید و بعد از قرارداد، کتاب در پروسه چاپ قرار می‌گیرد. البته باید توجه داشت که نسبت آثار ارسالی به تعداد کتابی‌هایی که ما می‌توانیم منتشر کنیم، بسیار زیاد است و کتاب باید اثر منحصر به فردی باشد تا بتوانیم آن را منتشر کنیم.
شرایط انتشار اثر نویسندگان متفاوت است
مدیر انتشارات ثالث در پاسخ به این سوال که آیا در مرحله انتخاب کتاب پارتی بازی نیز انجام می‌شود، اظهار کرد: من تمام مسئولیت‌ها را به دبیر هر بخش واگذار کرده‌ام و دخالتی در این بخش ندارم اما طبیعتاً شرایط چاپ اثر نویسنده سرشناس با نویسنده کتاب اولی فرق می‌کند اما سیاست ما این است که از نویسندگان کتاب اولی نیز حمایت کنیم.
وی افزود: وقتی نشری تبدیل به برند می‌شود، امکان پارتی‌بازی بسیار کاهش پیدا می‌کند و تقریباً به صفر می‌رسد چراکه دیگر نشر متعلق به مدیر و کارمندانش نیست و یک سرمایه عمومی محسوب می‌شود. در چنین شرایطی دوستان از ما انتظار ندارند تا کاری انجام دهیم که به اعتبار انتشارات ضربه بخورد زیرا مردم از ما به عنوان یک نام شناخته شده انتظار دارند و در صورتی که یک اثر غیراستاندارد منتشر کنیم، بدون شک مورد نقد کارشناسان و مخاطب‌ها قرار می‌گیریم.
آمار بیانگر حمایت ما از نویسندگان جوان است
جعفریه در توضیح نحوه حمایت این انتشارات از نویسندگان کتاب اولی گفت: اگر به اسامی کاندیدای جشنواره‌های ادبی مانند جایزه جلال و مهرگان ادب دقت کنید، بیشترین آثار متعلق به نشر ثالث است که این آمار نشان می‌دهد، ما در حمایت از نویسندگان نوقلم کم نگذاشته‌ایم و پرداختن به نویسندگان جوان بخشی از دغدغه‌های نشر ثالث بوده است.
مدیر انتشارات ثالث با اشاره به پرداخت حق تالیف به نویسندگان و نگرفتن هزینه‌ای برای چاپ اثرشان در این انتشارات اظهار کرد: من هم شنیده‌ام که برخی ناشران در قبال دریافت مبالغی اقدام به انتشار کتاب می‌کنند اما ما نمی‌توانیم چنین کاری را در نشر ثالث انجام دهیم چراکه باید به مردم پاسخ‌گو باشیم و به جرات می‌توانم بگویم که تا به امروز چنین اتفاقی در نشر ثالث رخ نداده است.
بار نشر روی دوش ۲۰ ناشر است
وی ادامه داد: طبق آمار موجود در حال حاضر حدود ۱۷ هزار ناشر در کشور فعالیت می‌کنند اما بار نشر تنها روی دوش ۲۰ ناشر است که فکر نمی‌کنم هیچ کدام از این واحدهای نشر، به اعتماد مردم خیانت کرده و چنین کتاب‌هایی را منتشر کنند چراکه چاپ داستان‌ها با گرفتن هزینه چاپ از مولف به اعتبار یک نشر ضربه می‌زند و حتی شاید باعث شود که نویسندگان سرشناس آن نشر به دلیل چنین اتفاقاتی از همکاری با آن انتشارات منصرف شوند.
جعفریه در توضیح راهکارهای نظارت بر آثار داستانی گفت: متاسفانه نظارت خوبی در حوزه چاپ کتاب‌های حوزه ادبیات انجام نمی‌شود و نهادی برای بررسی آثار منتشر شده وجود ندارد؛ به همین دلیل ناشری اسم کتاب پرفروش من را عوض کرده و رونویسی از آن کتاب را منتشر می‌کند و هیچ کس هم با او کاری ندارد.
وی افزود: از طرفی، نهادهای مربوطه از کتاب‌های موفق نویسندگان جوان حمایت نمی‌کنند و در چنین شرایطی قدرت ریسک ناشر پایین می‌آید و مجبور می‌شود که یا دست به انتشار داستان‌های عامیانه بزند و یا از نویسندگان مطرح کتاب چاپ کنند؛ در نتیجه اگر ما به فکر حمایت از نویسندگان جوان هستیم در ابتدا باید پیکان انتقادات را به سمت نهادهایی ببریم که از جوانان حمایت نمی‌کنند.
کتاب نویسنده برتر جشنواره ملی تنها ۲۰۰ نسخه فروخت
مدیر انتشارات ثالث با گلایه از نبود فضای مناسب برای معرفی نویسندگان جوان به مخاطب‌های ادبیات اظهار کرد: در شرایط فعلی مخاطب‌های ادبیات به دلیل نبود بستر‌های مناسب برای معرفی و نقد کتاب در تلویزیون، رادیو و مطبوعات، با کتاب‌های نویسندگان جوان آشنا نمی‌شوند و اگر معرفی کتابی هم در این رسانه‌ها باشد، معمولاً از نویسندگان سرشناس و مطرح است. حال در چنین شرایطی چطور باید انتظار فروش از کتاب‌های نویسندگان جوان داشت؟
وی ادامه داد: عدم توجه و پرداختن به کتاب نویسندگان جوان باعث شده که امروز کتاب نویسنده‌ای که کتابش به‌عنوان اثر برتر در جشنواره‌ای ملی انتخاب شده است، تنها ۲۰۰ نسخه بفروشد و یک رمان خارجی عامه‌پسند به چاپ بیستم برسد.
کتابخانه‌ها از آثار نویسندگان جوان خالی است
جعفریه در توضیح تفاوت‌های فروش کتاب‌های ترجمه با تالیفی گفت: دلیلش را نمی‌دانم اما احساس می‌کنم که ممیزی کتاب‌های ترجمه با تالیفی کمی متفاوت است و همین موضوع دست نویسنده داخلی را می‌بندد و او نمی‌تواند آن‌طور که باید و شاید به داستانش بپردازد.
وی افزود: من قبول ندارم که کتاب‌های ترجمه بهتر از رمان و داستان ایرانی است و ما کتاب خوب داخلی نداریم زیرا در حال حاضر کتاب‌های داخلی بسیار خوبی نیز منتشر می‌شوند و مورد استقبال مخاطب‌ها قرار می‌گیرد. ما نباید انتظار داشته باشیم که آثار ارزشمند فارسی مانند آثار ترجمه فروش داشته باشند و اگر می‌خواهیم این آثار دیده شوند باید کتابخانه‌های سراسر کشور را به این آثار تجهیز کنیم تا نویسنده جوان رفته رفته در کشورش شناخته شود، اتفاقی که این روزها به شکل مطلوبی شاهد آن نیستیم.
مدیر انتشارات ثالث با اشاره به وضعیت نشر اظهار کرد: در حال حاضر حرکت چرخه نشر به درستی انجام نمی‌شود و نیاز است که همه دست به دست هم دهیم تا این وضعیت را اصلاح کنیم. بنابراین ناشر، نویسنده، مسئول دولتی، چاپخانه‌دار، کتابفروش، توزیع‌کننده و اصحاب رسانه باید کمک کنند تا شاهد تغییر وضعیت فعلی باشیم.
